Een derde van het voedsel dat we jaarlijks wereldwijd produceren, wordt niet geconsumeerd. Dat is niet alleen zonde, maar zorgt ook voor grote druk op het milieu. De BOM ondersteunt ondernemers bij de ontwikkeling van innovatieve businesscases rond het tegengaan van verspilling. “De optimale inzet van grondstoffen biedt enorme kansen.”
Wereldwijd gaat jaarlijks 1,3 miljard ton eetbaar voedsel verloren. Als je al dat voedsel op een hoop gooit, ontstaat jaarlijks een 2,5 kilometer hoge berg met een doorsnee van ruim 3 kilometer, zo berekende de Britse krant The Guardian.
Voedselverspilling staat haaks op de wereldwijde uitdaging om in 2050 negen miljard monden te voeden, maar heeft ook grote gevolgen voor het klimaat en de watervoorziening. We verspillen namelijk niet alleen voedsel, maar ook alle arbeid, energie, water en land die nodig zijn om het te produceren, verpakken, transporteren en koelen.
Waarom voedselverspilling zo’n groot probleem is ...
Van grond tot mond
Verspilling treedt op in de gehele voedselketen, van grond tot mond. Consumenten kopen – vaak verleid door aanbiedingen - meer voedsel dan ze nodig hebben of ze bewaren het niet onder de juiste omstandigheden waardoor het sneller bederft. Bij telers, verwerkers, producenten, supermarkten en restaurants treedt ook verspilling op, bijvoorbeeld door snijverlies en de hoge eisen die worden gesteld aan verkoopbaar fruit.
1 miljoen ton
In 2030 moet de jaarlijkse verspilling door Nederlandse consumenten en bedrijven met 1 miljoen ton zijn afgenomen. Dat is grofweg een halvering ten opzichte van 2015 toen omgerekend per inwoner zo’n 125 kilo eetbaar voedsel verloren ging. De CO2-uitstoot die we hiermee voorkomen staat gelijk aan 666.000 auto’s een jaar niet laten rijden, en het bespaarde water is genoeg voor de dagelijkse douche van alle inwoners van Nederland gedurende 6,5 jaar.
SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie
“Samen maken we van Nederland een van de eerste landen, die voedselverspilling met de helft weet te verminderen. En daarmee worden we koploper en een wereldvoorbeeld in het realiseren van Sustainable Development Goal 12.3.” – Ambitie van de stichting Samen Tegen Voedselverspilling
Verspilling in de productieketen
Als partner van de stichting Samen Tegen Voedselverspilling richt de BOM zich op de rol die ondernemers hierin kunnen spelen. Zo biedt BOM Brabant Ventures kennis en kapitaal aan Brabantse bedrijven die oplossingen ontwikkelen om voedselverliezen te voorkomen of reststromen zo hoog mogelijk te ‘verwaarden’. Daarnaast bouwen we via innovatieprojecten aan ecosystemen waarin kansrijke ideeën sneller van de grond komen. Een goed voorbeeld hiervan is Three-Sixty, het innovatiecentrum voor circulaire economie in Veghel.
Sinds 2019 trekken we hierin met de andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s) in Nederland en Samen Tegen Voedselverspilling op in het landelijke initiatief Voedselwaarde. We organiseren onder andere gezamenlijke inspiratiesessies en brengen telers, verwerkers, technologische spelers en foodbedrijven met elkaar in contact, zodat nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen ontstaan.
Kansen voor Brabantse bedrijven
Een van de eerste wapenfeiten binnen het project Voedselwaarde is het Business Innovation Program Food, dat in 2020 van start gaat. In tien modules begeleiden we gemotiveerde ondernemers met een kansrijk idee bij de ontwikkeling van een winstgevende businesscase rond de optimale inzet van grondstoffen. Na afloop moeten ze klaar zijn voor een pilot of zelfs een marktlancering.
“Door samen te werken ontstaan duurzame innovatieve businesscases met maatschappelijke impact en economische kansen”, vertelt Linda van Mierlo, Programme Manager Agrofood bij de BOM. “Verspillingsreductie is in een wereld van schaarste namelijk niet alleen pure noodzaak, maar biedt zeker gezien de sterke Brabantse agrofood- en technologiesector ook volop kansen voor ondernemers.” Luister hieronder naar de podcast waarin Linda dieper ingaat op de kansen voor Brabantse ondernemers.
De BOM is ervan overtuigd dat innovatieve bedrijven een sleutelrol kunnen spelen in de transitie naar een circulaire economie, waarin schaarse grondstoffen optimaal worden benut. De onderstaande businesscases, ideeën en denkrichtingen laten zien wat er allemaal mogelijk is.
Verspillingsreductie in de voedselketen
Meer inzicht in de houdbaarheid van aardbeien
Uitdaging: Zacht fruit wordt door beperkte houdbaarheid relatief vaak afgekeurd. Fruit dat wel in de winkel en bij de consument terechtkomt, wordt te snel rijp en beland alsnog in de afvalbak.
Oplossing: de optische scanner van OneThird voorspelt op basis van machine learning-algoritmes de houdbaarheid van groente en fruit. Telers en retailers kunnen zo beter sturen op de houdbaarheid, zodat producten op tijd in de schappen liggen.
Betrokken partijen: OneThird, Genson Fresh Fruits & Vegetables
Rol BOM: OneThird ontwikkelde het systeem voor tomatentelers, maar wilde het ook testen op aardbeien. De BOM bracht de startup in contact met aardbeienteler Genson.
Verspillingsreductie in de horeca
Minder weggooien door camera boven afvalbak
Uitdaging: Iedere horecaondernemer gooit jaarlijks duizenden kilo’s voedsel weg. Ze hebben weinig inzicht in hoeveel ze weggooien en hoe ze verspilling kunnen voorkomen.
Oplossing: Een slimme camera en weegschaal in de afvalbak brengen je voedselverspilling in kaart. Horecaondernemers weten hierdoor precies hoeveel ze weggooien en wanneer ze te veel bereiden, zodat ze daar in de keuken en in hun inkoopbeleid rekening mee kunnen houden. Hierdoor kan een restaurant jaarlijks gemiddeld 4.000 kilo afval besparen.
Betrokken partijen: Zero food waste
Rol BOM: De BOM is samen met DOEN Participaties investeerder in Zero food waste.
Verwaarden reststromen in horeca en retail
Iedere krentenbol met Nederlandse sinaasappelolie
Uitdaging: Jaarlijks wordt in Nederland 250 miljoen kilo citrusschillen weggegooid. Ze composteren slecht en zijn matig geschikt voor vergisting. Daardoor belanden ze vaak in de verbrandingsoven.
Oplossing: PeelPioneers zamelt jaarlijks miljoenen kilo’s schillen in bij supermarkten en restaurants. Daarvan maakt het bedrijf in zijn fabriek in Son grondstoffen voor onder andere schoonmaakmiddelen, foodtoepassingen en veevoer.
Betrokken partijen: PeelPioneers
Rol BOM: De BOM is samen met ABN-AMRO, Stichting DOEN en Tekkoo een van de investeerders in PeelPioneers.
Verwaarden snijafval in de voedselverwerking
Een nieuw leven voor snijafval prei en ui
Uitdaging: Bij de verwerking van prei en ui voor groentepakketten komt veel snijafval vrij. Denk aan preiblad en de buitenste lagen van de ui. Hoe kunnen we deze grondstoffen optimaal benutten?
Oplossing: Telers en technologische bedrijven (o.a. Biorefinery Solutions en Bodec) onderzoeken welke kleur- of smaakstoffen, eiwitten en vezels bruikbaar zijn voor foodtoepassingen.
Betrokken partijen: Coöperatie Tuinbouw Ontwikkeling Platform Zuid U.A. (TOP-Zuid)
Rol BOM: Samen met TOP-Zuid organiseerde de ROM's sessies met ondernemers. Dit leidde tot businesscases, verbindingen tussen samenwerkingspartners en veelbelovende ideeën rondom toepassingen voor prei en ui.
Meer weten?
Wil je meer weten over deze case of BOM Ecosystems Development, neem dan contact op met:
Linda van Mierlo
Programme Manager Agrofood
lvanmierlo@bom.nl