Klimaatneutrale energieoplossingen
Een duurzaam CO2 neutraal, circulair en innovatief energie- en grondstoffensysteem mogelijk maken, dat is de ambitie van BOM. Daartoe ontwikkelen we met ondernemers nieuwe concepten en technologieën, verduurzamen we energieketens, realiseren we energieprojecten brengen we internationale spelers naar Brabant en investeren we in startups en scale-ups gericht op energie-efficiënte oplossingen als batterijen en warmte opslag.
Smart Energy Hubs
BOM zette zich in 2024 volop in voor de ontwikkeling van Smart Energy Hubs (SEH's). Dit vraagt altijd maatwerk en intensieve samenwerking met o.a. lokale bedrijven en gemeenten. Sommige SEH’s zitten nog in de verkennende fase (Cuijk en de Hurk in Eindhoven), anderen al in de ontwikkel- en technische ontwerpfase (Rucphen, Oosterhout en Moleneind in Oss). Ook bij de Grote Oogst terreinen is sprake van diverse ontwikkelfasen en werkt de BOM met extra steun van de provincie Noord-Brabant aan maatwerkinzet. BOM heeft een unieke rol in het aanjagen, aanreiken van netwerk en expertise en bij het goed luisteren naar bedrijven om tot een haalbare business case te komen. Zo is samen met de gemeente Rucphen, ondernemers als Supertape, HCR, SnowWorld, De Wit Plastic en partners, waaronder REWIN, de mogelijkheid onderzocht om netcongestie te verlichten en tegelijkertijd de verduurzaming van de bedrijven te bevorderen. Met een duidelijke business case als resultaat. Sociale innovatie, de bereidheid van alle stakeholders om samen te werken, te delen en iets nieuws aan te gaan, speelt een bijzonder belangrijke rol bij de ontwikkeling van Smart Energy Hubs. BOM is lid van de Taskforce Smart Energy Hubs & Netcongestie van de provincie en werkt daarin samen met o.a. VNO-NCW en Enexis. We zorgen dat de Brabantse aanpak goed aansluit bij de landelijke aanpak van de ministeries van EZ en Klimaat en Groene Groei. We werken in ROM Nederland verband samen met Invest-NL, RVO en het ministerie van Klimaat en Groene Groei aan de ontwikkeling van nieuwe financieringsopties voor de realisatie- en exploitatiefase van Smart Energy Hubs.
Warmte
Met de ondertekening van het actieplan 'versnelling Geothermie' is het startschot gegeven voor een nieuwe samenwerking om geothermie in Brabant te versnellen, met de provincie Noord-Brabant, gemeente Helmond en Energie Beheer Nederland als belangrijke aanjagers. BOM brengt ontwikkelrisico’s en kansen in kaart en legt waar mogelijk de verbinding met het door BOM gemanagede Energie Fonds Brabant, met als doel een toenemend aantal Brabantse woningen duurzaam te verwarmen. Met het sociale innovatie team ‘Collectieve Warmte’ adviseert BOM vele kleinere gemeenten om 'van het gas af' te gaan, vaak via burgerparticipatie trajecten. Momenteel bestaat de huidige warmtevoorziening nog voor bijna 100% uit gas. BOM helpt bij de systeemkeuze voor een collectieve oplossing met de hoogste maatschappelijke impact (warmtenet of collectieve inzet warmtepompen).
Solar
Met de samenwerking binnen het Innovatie Coalitie (IC) Solar stuwen we in Brabant de ontwikkeling en productie van flexibele perovskiet-dunne-film-solar als alternatief voor Chinese PV-panelen. BOM ondersteunt machinebouwclusters zowel gericht op de productie van roll2roll perovskiet zonnecellen als op het lamineren en inpakken van cellen. Voor beide productielijnen zijn blueprints opgesteld op respectievelijk de High Tech Campus (HTCE) als de Brainport Industrie Campus ( BIC). Ook werkt BOM aan de oprichting van een nieuwe onderneming dat de roll2roll perovskiet zonnecellen-productie moet produceren, mogelijk in de vorm van een joint venture. Samen met RVO organiseerde BOM een stand bij de Intersolar 2024 beurs in München met een zeer goede afvaardiging van Brabantse ondernemingen. De gedurfde Brabantse insteek om een deel van de solar industrie terug naar Nederland te halen, was uniek en trok veel aandacht op de beurs en in de media. Het totale ecosysteem (cel, laminaat, machinebouw, barrière folie, toepassingen) bestaat nu uit circa 50 bedrijven en kennisinstellingen. BOM voegt hier vanuit alle competenties waarde toe en realiseert zich dat er een aantal jaar nodig is om de gewenste eindresultaten te behalen.
Investeringen in batterijen, solar en geothermie
In 2024 heeft BOM op de Brainport Industries Campus (BIC) een batterij geplaatst áchter de meter in de eigen energiecentrale. BOM is als manager van het Energie Fonds Brabant (EFB) samen met Equans eigenaar van deze batterij en zorgt hier voor optimaal gebruik van de netaansluiting op de campus. Ook is in 2024 in de gemeente Dongen gestart met de bouw en levering van een batterij die de netcongestie problematiek aldaar significant verlicht dankzij een capaciteitsbeperkend contract van de netbeheerder. Daarnaast werd, ook weer vanuit EFB, door Van Hoof Zachtfruit & Asperges een nieuwe solartechniek toegepast boven landbouwgrond, Agri-PV. Ook door vervolginvesteringen in Geothermie Plukmade en Cranendonck Solar blijft EFB een bijdrage leveren aan de productie van duurzame warmte en elektriciteit. Ondanks alle uitdagingen die zich specifiek ook in Brabant in de afgelopen periode hebben voorgedaan rondom o.a. netcongestie, vergunningen en volatiele prijzen ziet BOM kans om bij te dragen aan oplossingen om de stroomvoorziening flexibeler en vrij te maken, werken we met het bedrijfsleven aan duurzame innovaties en financieren we startups en scale-ups om nieuwe energie efficiënte oplossingen naar de markt te brengen. Investeringen in startende innovatieve energie-bedrijven waren bijvoorbeeld in LionVolt en RIFT.
Case: innovatie Coalitie waterstof
Case: innovatie Coalitie waterstof
Waterstof speelt een sleutelrol in de verduurzaming van de energievoorziening. De huidige productie van groene waterstof is echter nog duur en gebruikt vaak schaarse grondstoffen. De Innovatie Coalitie Waterstof heeft als ambitie om de productie van waterstof efficiënter en duurzamer te maken. De provincie als financier en de BOM als uitvoerder trekken samen op met een coalitie van innovatieve Brabantse bedrijven en kennisinstellingen. Zo ontwikkelt TNO Holst Centre een nieuwe generatie elektrolyser die tot 90% minder van het schaarse materiaal iridium gebruikt. SparkNano en SALD ontwikkelen speciale coatingtechnieken om het gebruik van kostbare materialen te minimaliseren. Deze coalitie is veelbelovend voor de (internationale) positionering van Brabantse bedrijven als belangrijke toeleveranciers in de groeiende Europese waterstofmarkt. BOM droeg met haar netwerk, ontwikkelcapaciteit en creativiteit bij aan alle 6 projecten. De provincie Noord-Brabant maakte €3 mln vrij voor deze Innovatie Coalitie. Het totale ecosysteem bestaat intussen uit zo’n 30 Brabantse en buitenlandse bedrijven en kennisinstellingen. Naast technologische innovatie richt de coalitie zich ook op talentontwikkeling via snelle opleidingstrajecten en internationale samenwerking, met name met partners in Duitsland. Hiervoor heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) recent een zogeheten Strategische Meerjarige Marktbewerking programma (SMM) goedgekeurd.
Impact in de periode 2021-2024
BOM signaleerde al vroeg een snel groeiende energievraag en inefficiënt gebruik van de netwerkcapaciteit, dat uiteindelijk uitmondde in netcongestie: de overbelasting van ons stroomnet. Vanuit het Energie Fonds Brabant investeerde BOM oorspronkelijk voornamelijk in bewezen technologie voor energieopwekking via zon en wind. Daarmee behaalden we in korte tijd ruim de CO2-besparingsdoelstelling. Samen met de provincie verbreedden we onze scope naar het aanjagen van innovaties voor opwek, opslag en conversie van energie. Juist door onze competenties gezamenlijk in te zetten, kunnen we de energietransitie versnellen. In de gebouwde omgeving en op (Grote Oogst) bedrijventerreinen komen (burger-)participatie, energieprojecten en investeringen in tal van innovaties zoals batterijen, waterstof, warmteprojecten samen. Met maatwerkoplossingen voor flexibilisering op deze Smart Energy Hubs helpen we niet alleen Brabant vooruit, maar leveren we een blauwdruk voor Nederland en internationaal.